Отбасылық бизнестің пайдасы мен зияны
Кәсіпкерлер арасында достармен, тіпті туыстармен де бизнес бастау мүмкін емес деген пікір бар, өйткені сіз мәңгілік жанжалдасуыңыз мүмкін. MyBusiness.kz отбасылық бизнесті табысты жүргізіп жатқан қазақстандық кәсіпкерлермен тілдесіп, олардан осы мәселедегі барлық тығырыққа тірелетін тұстарды білді.
#Іскерлік серіктестікке некедегідей жауапкершілікпен қарау керек
Ерлі-зайыптылар Гүлмира мен Самат Исабаевтар 11 жылдан бері қан қысымын өлшейтін тонометрлер, глюкометрлер, таңғыш және ортопедиялық өнімдер сияқты медициналық техника мен жеке пайдалануға арналған медициналық мақсаттағы бұйымдарды көтерме және бөлшек саудада өткізуімен айналысады. Олардың ұжымында Қазақстан бойынша 120-дан астам адам жұмыс істейді.
«Біз бұл бизнеске кездейсоқ келдік, бізде арнайы фармацевтикалық білім жоқ деп айтуға болады, бірақ Саматтың инженерлік білімі болғандықтан, оның медициналық зауыттың директоры ретінде тәжірибесі болды, біз сол арқылы фармацевтикалық нарықты жақсы білдік және шын мәнінде, дистрибьюторлық ұсынысты қабыл алдық. Ол кезде мен декреттік демалыста болатынмын, негізгі жұмысыма оралғанша яғни мемлекеттік қызметті бастамас бұрын көмектесемін деп ойлаған болатынмын. Бірақ бір кезеңде біз бірге жұмыс істеу оңай әрі өте жеңіл болатынын түсіндік. Содан мемлекеттік қызметтен кеттім», – дейді Гүлмира Исабаева.
Кәсіпкер жұбайымен бірге жұмыс істеуге өте ыңғайлы екенін айтады: жауапкершілік салалары ерлі-зайыптылардың құзыретіне қарай табиғи түрде бөлінген.
«Бұл басты артықшылық. Басқаның не істеп жатқанына алаңдаудың қажеті жоқ. Бұл бағытта барлығы нәтижелі атқарылып жатыр деген сенімнің дәрежесі әлдеқайда жоғары. Біз әрқашан бір-бірімізбен кез келген мәселені талқылап, ақылдасып отырамыз», - деп қосты ол.
Оның айтуынша, бизнестегі серіктестікке өмірлік серіктес таңдау сияқты жауапкершілікпен қарау керек. Барлық бірдей үйлесімділік сынақтарынан өту керек. Ал егер кенеттен бұл отбасындағы жан тыныштығына әсер етсе, әрине, отбасын таңдаңыз.
«Біз бақытты жан екенбіз, себебі біз бұл жағынан үйлесімді болдық. Әрине, әріптестеріміз кейде дауларымызға, тіпті келіспеушіліктерімізге де куә болады, бірақ компанияның гүлденуі жолында және ұжымның мүддесі үшін біз әрқашан ымыраға келуге тырысамыз. Кейде ерлі-зайыптылар өз некелерінің бұзылуынан қорқады. Көптеген адамдар тәулік бойы бірге болу қарым-қатынасқа теріс әсер етуі мүмкін деп санайды. Бұдан қорықпау керек деп есептейміз, егер сіздің қарым-қатынастарыңыз жетілген болса және әркім өз рөлін білсе, онда ерлі-зайыптылар тек нығайып, тұрақты болады, ең бастысы - еркіндік пен сенім, өзара қолдау мен құрмет», - дейді Гүлмира Исабаева.
Ерлі-зайыптылардың маңызды ережесі бар - отбасылық мәселелерді бизнесте және бизнес мәселелерін отбасында талқыламау, ерлі-зайыптылар осыны дамытып, бұл негіз екенін түсіну керек.
«Бізде ортақ отбасылық достарымыз және хоббиіміз бар, біз мерекелер мен демалыс күндерін бірге өткіземіз, сонымен қатар әркімнің өз достары немесе хоббиі бар. Сөзсіз жақсы жақтардың бірі бәрін іштей біле отырып, жеңіске деген қуанышымыз еселене түседі, ал сәтсіздіктер немесе уайымдар кезінде бір-бірімізді қалай қолдау керектігін білеміз», - деді Исабаева.
«Үлкен минус, компанияның өсу және қалыптасу кезеңі біздің балаларымыздың балалық шағына (қызым 7 жаста, ұлым 1 жаста болған кезге) тұспа-тұс келді, біз мінсіз ата-ана бола алмадық. Олар уақытының көп бөлігін кеңседе өткізді, үйде жалғыз болды, дұрыс емес уақытта тамақтанды және дұрыс тамақтанбады. Бірақ олар өте тәуелсіз өсті, әсіресе қызым, оларда жұмыс тәжірибесі бар, тіпті өз ісін жүргізуде белгілі бір дағдылар бар», - деп мойындады Исабаева.
Тағы бір кемшілігі – бір ғана табыс көзі бар, бірдеңе болып қалса, қаржылай қиналуың мүмкін.
«Бірақ бұл бизнестің өсіп, өркендеуі үшін бізге одан да көп ынталандыру береді, сонымен қатар табыс көздерін арттыру қажет екенін дәлелдейді», - деп түйіндеді ол.
#Жылдам шешім қабылдау және 100% сенім
Тағы бір ерлі-зайыптылар – Расул мен Гульзана Куванбакиевтер бес жылдан бері қолдан жасалған мұздатылған круассандарды шығарумен айналысады. Отбасылық жоба CROISSANT.KZ деп аталады. Расул өндіріспен, ал Гульзана маркетинг, сату, дамытумен айналысады.
«Бізге отбасылық жобада жұмыс істеу өте ыңғайлы, өйткені біз ең басында жауапкершілік салаларын бөлдік. Өндіріс – күйеуімде, маркетинг – менде. Әрқайсымыз өз бетімізше жауап беріп, бақылап, дамытып, өз бағытымыз бойынша үйренеміз. Жақсы жағы, мен тез шешім қабылдау және 100% сенім туралы айта аламын. Біздің бизнесте өндірістің құпиясы әлі де маңызды. Ол бізде бірлескен. Оң жоспарлар мен даму мақсаттары да бар. Минустарға келетін болсақ, мен оларды әлі көрмеймін және олар болмайды деп үміттенемін. Біз барлығын басында болжай білдік», - деп бөлісті Гульзана Куванбакиева.
# Бір-бірімізге мотивация береміз
Арман мен Салтанат Валиевтер қазірдің өзінде үшінші бірлескен кәсіптерін жүргізіп жатыр. Қазір олар Stul.kz стартапымен айналысады. Бұл дизайнерлік орындықтар дүкені және болашақта интернет-магазин. Қазір ерлі-зайыптылар көрме залын ашып, оны дамытуға кірісті.
«Біз бұған саналы түрде келдік. Біз қызықты және B2C (Тұтынушы үшін Бизнес) болатын жаңа бағыт ашқымыз келді, біз әртүрлі бағыттарды іздедік. Қазір және алдағы 10 жылда құрылыс және жөндеу тақырыбының танымал болатынын білдік. Қалада (Нұр-Сұлтан), ай сайын дерлік жалға берілетін тұрғын үй кешендері көп және салынып жатыр. Сонымен қатар, жиһаз нарығы елордада ғана емес, Қазақстанда да өте үлкен», - дейді Салтанат Валиева.
Ерлі-зайыптылар орындықтардан бастады, өйткені бұл адамдар жақын арада алмастыра алатын тұрмыстық тауарлардың ең танымал түрлерінің бірі екені белгілі болды, олар арзан және интерьерді өзгертеді.
«Сонымен қатар, бізге тауарлардың үлкен көлемі сыйатын және орташа чек өте аз болмайтын шағын дүкен қажет болды. Біз 3 айға жуық жұмыс істеп жатырмыз, сайт әлі әзірленуде. Біз адамдардың басқа қалалардан тапсырыс бергенін қалаймыз, өйткені талдау жасай отырып, біз елде жиһаздар мен орындықтардың шағын ассортименті бар екенін түсіндік», - деп жалғастырды Салтанат.
Ол бірлесе жұмыс істеудің басты артықшылығы – өзара алмасу екенін айтты. Ерлі-зайыптылардың төрт баласы бар - ең кішісі 3 жаста, үлкені 11 жаста.
«Олар жиі ауырады немесе бір жерге апару керек болады. Бұл өте ыңғайлы, өйткені біздің біреуіміз кез келген жағдайға әрқашан дайын болуы керек. Біз Арманмен келісеміз, мен отбасылық істермен айналыссам, ол барлық бизнес-процестерді толығымен басқарады немесе керісінше», - дейді кәсіпкер.
«Арман – жақсы коммуникатор. Ол ашық, ынталы және желіге жақсы қосылған. Ол сыртқы байланыстарды, PR, маркетингті оңай жасайды. Сондықтан ол мұны өз мойнына алады. Маған стратегиялық жоспарлау, әртүрлі акциялар, фишкалар туралы ойлау ұнайды. Мен идеялық шабыттандырушыға көбірек ұқсаймын, ал Арман іске асырушы. Біз бір-бірімізбен жақсы жұмыс істейміз. Біз тіпті бөлек жұмыс жасауға тырыстық және бір-бірімізге жетіспейтінімізді түсіндік», - деп мойындайды Салтанат Валиева.
Бизнесте шаршау жеңіп, жұмыс істеуге деген ынтаның жоғалатын кезі болады және сізді үнемі жігерлендіретін адам жоқ. Отбасылық бизнесті жүргізу кезінде бір-біріңізге көмектесіп, демалуға мүмкіндік бере аласыз.
«Егер мен қандай да бір себептермен жабырқай бастасам, Арман бәрін толығымен өз қолына алады және маған демалуға, қайта қуат алуға мүмкіндік береді. Жалғыз адамға бизнес құру әрқашан қиынырақ. Ал серіктестікте жұмыс істеу бізге оңайырақ», - деді Валиева.
Ол күйеуі екеуі бір-бірімен бәсекелес болмағандықтан, бірлескен кәсіпте ешқандай кемшілік жоқ екенін айтады. Өйткені, қазір ең бастысы ақша тауып, отбасын асырау. Ерлі-зайыптылардың бірге қол жеткізетін ортақ мақсаттары мен жоспарлары бар.
Бизнесте эмоционалды интеллект не үшін қажет, оны қалай пайдалану және дамыту керек
Жалған атты синдромымен қалай күресуге және өз қабілетін табуға болатындығы туралы кәсіпкерлердің шынайы оқиғалары
Дөрекі клиенттермен қарым-қатынас бойынша кәсіпкерлерге арналған амалдар
Команданың өте тиімді жұмыс істеуі үшін кәсіпкерлерге пайдалы кеңестер